22 чэрвеня ў 6 гадзін раніцы Стрэшынскі райком партыі атрымаў тэрміновую тэлеграму, у якой паведамлялася пра пачатак вайны. Першы сакратар Стрэшынскага РК КПБ Іван Грыцкоў сабраў актыў. І ўжо днём пачалася мабілізацыя стрэшынцаў у Чырвоную армію. За двое сутак на фронт адправілі некалькі соцень чалавек.

Для барацьбы з дыверсантамі ў Стрэшыне стварылі два атрады-знішчальны і народнага апалчэння. Знішчальным атрадам камандаваў прысланы з гомеля лейтэнант Ткачэнка, апалчэнцамі-былі дырэктар Каменскай МТС Герасімаў.Камісарам абоіх атрадаў назначалі загадчыка ваеннага адзела Стрэшынскага РК КПБ Савасцеенка І.С.

Ужо ў сярэдзіне ліпеня фронт наблізіўся да Жлобіна. Было прынята рашэнне эвакуіраваць прадпрыемствы і ўстановы ў тылавыя раены. Трактары каменскай МТС вывезлі ў Разанскую вобласць. Аддзяленне Дзяржбанка — ў Гомель, райваенкамат — у Сумы. Калхозную жывелу вывезлі ў Навазыбкаў.

Рагачоўска-Жлобінскую аперацыю  правёў 63-і стралковы корпус Л.Р.Пятроўскага. Корпус займаў абарону ў ліпені 1941 на левым беразе Дняпра па лініі Збароў-Рагочоў-Жлобін-Стрэшын. 13 ліпеня 63-і корпус фарсіраваў Днепр, перайшоў у наступленне, вызваліў Жлобін і Рагачоў і далей наступаў на Бабруйск. За 2 тыдні 63-і корпус прасунуўся на 30 кіламетраў і перайшоў да абароны. Супраць корпуса працаўнік выставіў 8 дывізій. І ўжо 13 жніўня нямецкія войскі знаходзіліся ў раёне Жлобіна, Рагачова, Стрэшына. Да вечара 14 жніўня 63-і стралковы корпус быў акружаны поўнасцю. Камандзір корпуса Л.Р.Пятроўскі ў цяжкіх абставінах змог вывесці корпус з акружэння, сам жа геройскі загінуў. Пахаваны ў брацкай магіле ў вёсцы Старая Рудня. Ў Стараруднянскай сярэдняй школе дзейніча музей Вялікай Айчыннай вайны, які мае экспазіцыю, прысвечаную Жлобінска-Рагачоўскай аперацыі 1941 года.

У ліпені 1941 года на Стрэшын часта наляталі разведвальныя часці фашысцкіх войскаў. Першыя баі Стрэшынскага знішчальнага атрада былі няўдалымі для нашых землякоў. 6 ліпеня з боку Эрштэрмая з’явіліся нямецкія  бронемашыны. Насустрач ім на аўтамашынах выехалі начальнік райаддзела міліцыі Фокін і старшы інспектар раена Захаранка. Фашысты схвацілі іх і расстралялі, а потым пераадзеліся ў адзежу забітых. На бой з імі выступіў атрад апалчэнцаў, якім камандвалаі першы сакратар РК КПБ Грыцкоў і старшы лэйтэнант Ісаенка. Яны папаліся на хітрасць немцаў, падыйшлі блізка да іх і былі расстраляны. Атраду ўдалося атагнаць фашыстаў. А целы Грыцкова, Фокіна, Ісаенкі, Захаранкі пахаронены ў брацкай магіле каля Дняпра на Гарадку.

         28 ліпеня атрад быў падняты па трывозе. Немцы ішлі на бронемашынах з боку Папаратнага на Эрштэрмай і Стрэшын. У атрадзе быў адзін пулямет, вінтоўкі і бутэлькі з гаручай сумессю. Воіны занялі абарону за мосцікам. Але гітлераўцы дайшлі да цэнтра Стрэшына, абстралялі шпіталь (там сення знаходзіцца лесхоз).

         На наступны дзень фашыстаў агнем сустрэлі байцы воінскай часці Чырвонай Арміі, што стаяла ў Стрэшыне. З пушак яны падбілі 4 бронемашыны і некалькі матацыклаў. Супраціўленне таксама аказалі атрады народнага апалчэння каля Зломнага і Навамаркавіч.

         Абарону Стрэшынскага раёна трымалі воінскія часці генерала Нярэціна. Але ў жніўні 1941 года вораг перайшоў ў наступленне. Фашысты фарсіравалі Днепр і сталі наступаць на Гомель. Войскі Чырвонай Арміі атрымалі прыказ адступаць за Днепр да Скепні.

12-13 жніўня 1941 года нямецкія войскі ўступілі ў Стрэшын. Пачалася нямецкая акупацыя. Акупанты стварылі сваю адміністрацыю. Камендантам Стрэшына быў назначаны эсэсаўскі генерал Горн.

         Немцы стварылі валасную ўправу, вербавалі ў паліцыю здраднікаў. Паліцэскія ўправа размясцілася ў будынку сярэдняй школы (там, дзе сення Стрэшынскі пасялковы савет). Яе абнеслі калючым дротам, вакол выкапалі акопы. У адным з класаў быў пакой катаванняў.

         Жыхар вёскі Вялікі лес. М.Антусбкоў расказаў: “У снежні 1942 года мяне без усялякіх падстаў немцы даставілі ў Стрэшын. Адразу кінулі ў камеру, дзе было столькі людзей, што легчы не было ніякай магчымасці. У кутку ляжаў мой знаемы Верасаў Іван. Але ён быў так змардаваны, што не мог ні варушыцца, ні гаварыць. Антуськову ўдалося выжыць, а Верасаў быў перавезены ў Жлобін і расстраляны ў гестапа.

Фашысты часта захоплівалі заложнікаў і расстрэльвалі іх. Так, напрыклад, у весцы Гарадок мясцовыя жыхары абстралялі машыну немцаў, забілі нямецкага афіцэра. Тады фашысты схапілі 10 мужчын і расстралялі іх. Дваім з іх цудам удалося выжыць, хоць яны і был цяжка паранены. Ступянёў Сяргей схаваўся ў свайго брата ў Ніўках. Вылячыўся ад ран, пайшоў у партызанскі атрад. А пасля вайны быў старшынёй калгаса “1 Мая”.

Для насельніцтва Стрэшына быў уведзены каменданцкі час. Пасля 21 гадзіны нельга было нікуды выходзіць. Патрулі хадзілі па вуліцах і стралялі без папярэджвання.

Немцы застаўлялі мірных жыхароў плаціць падаткі, выконваць сельгасработы, здаваць прадукты. За невыкананне маглі і расстраляць.

Фашысцкія захопнікі забралі маёмасць калгасаў, што былі на тэрыторыыі Стрэшына, жывелу, усё вывезлі ў Германію. Разбурылі будынак старой школы, спалілі 20 тысяч кніг з бібліятэк.

Акупанты насільна вывозілі юнакоў і дзяўчат у Германію, на катарыжная работы. Вельмі шмат з іх не вярнуліся пасля вайны дадому. А некаторыя жывуць і сення. Сучасныя ўлады ФРГ выплочваюць ім нявялікія сумы ў знак свайго пакаяння і кампенсацыі за нанесенны маральны і фізічны ўрон.

Яўрэяў Стэшына сагналі ў гета на вуліцу Садовую. Гітлераўцы трымалі іх пад стражай, марылі голадам, застаўлялі насіць спецыяльныя апазнавальныя знакі. У пачатку 1943 года 379 сем’яў яўрэяў адправілі ў Жлобін і ўсіх да аднаго, у тым ліку старых і дзяцей, расстралялі ў пол паміж Жлобінам і Лебядзеўкай. Грудных дзяцей вырывалі з рук маці і жывымі кідалі ў роў з трупамі, пасля чаго закопвалі зямлёй. Пры адступленні нямецкіх войскаў у верасні 1943 года частка жыхароў Стрэшына, Затона, Праскурней была адпраўлена ў Азарыцкі лагер смерці. Амаль усе там і загінулі.

Жлобіншчына паводле падзелу Беларусі нямецкімі акупацыйнымі ўладамі была аднесена ў зону армейскага тылу групы армій  “Цэнтр”.

У Жлобінскім і Стрэшынскім раёнах былі створаны ўправы. У Жлобіне было 2 лагеры для савецкіх ваеннапалонных. Большасць савецкіх салдат тут і загінула.

Немцы часта адпраўлялі мірных жыхароў пратоптваць замініраваныя партызанамі дарогі. У выніку людзі падрываліся на мінах. Толькі за адзін раз 17 жыхароў вескі Жырхаўка загінула такім чынам.

27 верасня 1943 да паселка Верны фашысты па чыгунцы падагналі бронепоезд і прамой наводкай з гармат абстралялі яго. Потым акружылі веску, жыхароў загналі ў хлеў і расстралялі. Паселак спалілі.

Самым страшным злом фашыстаў быў дзіцячы концлагер, створаны акупантамі ў Чырованабярэжскім саўгасе-тэхнікуме ў 1944 годзе Сюды з многіх рвенаў звозілі 8-14-гадовых дзяцей. Іх кроў ішла параненым нямецкім салдатам і афіцэрам.

Са Жлобінскага раена ў Германію было вывезена 818 чалавек. Дамоў вярнуліся толькі 227.

Каля вескі Зломнае стаіць помнік. Ён пастўлены ў памяць аб загінуўшых мірных земляках з весак Каменка, Таўстыкі, Зломнае, Жырхаўка, якіх фашысты спачатку пыталі раскаленымі жалезкамі, а потым рэзалі і калолі нажамі.

Ужо ў 1942 годзе большая частка Стрэшынскага раёна стала партызанскім краем. У верасні 1942 быў стовараны партызанскі атрад “Смерць фашызму”. Яго камандзірам быў Крышнеў І., камісарам Шыбінскі Д. Базай партызанскага атрада былі лясы каля вёскі Антонаўка. Туды ішлі людзі за Стрэшына, Папаратнага, іншых вёсак.

Знакамітымі людзьмі ў атрадзе былі жыхары Стрэшына: Ефім Вараб’ёў, які яшчэ раней стварыў партызанскую групу (яна стала ядром атрада, а сам Вараб’ёў камандзірам узвода разведкі), Міхаіл Яўзрэзаў, які пусціў пад аткос некалькі варожых эшэлонаў, Мікалай Шаўцоў, які змяшчаў свае ўспаміны пра вайну ў Стрэшынскім весніку.

Стрэшынскія партызаны ўдзейнічалі ў рэйкавай вайне, грамілі варожыя гарнізоны, знішчалі нямецкіх салдат, афіцэраў, паліцаяў, шпіенаў. 15 жніўня 1943 яны спалілі ўпраўленне паліцыі ў Стрэшыне і ўзарвалі склад боепріпасаў.

27 верасня 1943 года партызанская брыгада, якая ўтварылася з трох партызанскіх атрадаў Жлобіншчыны, разграміла паліцэйскі ўчастак у Стрэшыне. Былі забіты начальнік паліцыі Мігай, бургамістр пасёлка Вярбіцкі, шмат паліцэйскіх. Частка з іх папала ў палон.

У кастрычніку 1941 у Жлобіне ўзнікла першая падпольная група. Яе ўдзельнікі збіралі на палях летніх баёў зброю і перадавалі яе партызанам. Ноччу расклейвалі антыфашысцкія лістоўкі на вуліцах. Узрывалі склады немцаў. Вывелі са строю паравую машыну на Жлобінскай чыгунцы. А потым сталі закладываць міны ў нямецкія паравозы. Падпольшчыкі збіралі звесткі аб руху нямецкіх эшалонаў, аб сілах немцаў і перадавалі іх савецкаму камандаванню. За першую палову 1943 яны вывелі са строю 15 паравозаў, узарвалі 3 вадакачкі: на ст. Салтанаўка, на р.Дабасна і ў в.Вялікія Рагі.

Камсамольская падпольная арганізацыя Стрэшынскага раёна сабрала і перадала партызанам 4400 патронаў, 20 гранат, 3 вінтоўкі, ракетніцу і 10 ракет.

У 1943 Жлобінскі і Стрэшынскі падпольныя райкомы КП(б)Б атрымалі з-за лініі фронту малагабарытную друкарню. Яе размясцілі ў лесе каля в.Таўстыкі і выпускалі  падпольныя раённыя газеты: Жлобінская — “Шлях сацыялізму”, Стрэшынская – “Сталінскі сцяг”.

У гады ВАВ на тэріторыі Жлобіншчыны дзейнічалі Жлобінскі і Стрэшынскі падпольныя райкомы КП(б)Б і ЛКСМБ. А таксама партызанскія брыгады: “Жалязняк”, імя П. К. Панамарэнкі, 10-я Журавіцкая, 225 партызанскі полк, 8-я Рагачоўская.

22 лістапада 1943 палкі 194-й стралковай дывізіі на завяршаючым этапе Гомельска-Рэчыцкай аперацыі дасягнулі р. Бярэзіна каля мястэчка Горваль, фарсіравалі яе. На досвітку 23 лістапада рота лейтэнанта Мураўёва раптоўна ўварвалася ў в. Верхняя Алба. Гітлераўцы лічылі сябе ў глыбокім тыле і атака атрада была для іх нечаканай. Не прыняўшы бою, яны пабеглі ў бок Стрэшына. Рота Мураўёва заняла вёску і забяспечыла пераправу праз Бярэзіну галоўным сілам дывізіі. Дывізія наступала далей па праваму берагу Дняпра. Яна вызваліла вёскі Шыхаў, Касакоўка, Садовы, Ліпы.

29 лістапада быў вызвалены Стрэшын.

Вялікая Айчыная вайна – нацыяльная трагедыя Беларусі. Наша Бацькаўшчына страціла палову нацыянальнага багацця. Загінуў кожны трэці жыхар Беларусі. Разбураны 209 гарадоў, 9200 весак спалены (многія з іх так і не аднаваліся). Гэтыя жудасныя лічбы складваюцца са страт кожнага населенага пункта, кожнай сям’і.
Матэрыяльныя страты Стрэшынскага раёна за гады Вялікай Айчынай вайны склалі 1.764.921.110 рублей. Амаль нічога не засталося ад маемасці калгасаў. Ад Стрэшынскай школы застаўся толькі пашкоджаны будынак.
З 2,8 тыс. жыхароў якія жылі ў Стрэшыне ў 1939 годзе пасля вайны засталося 860 чалавек. 89 жыхароў Стрэшына былі ўдзельнікамі ВАВ. 379 сем’яў яўрэяў былі растрэляны толькі за адзін дзень 1943 года. 470 байцоў Чырвонай Арміі загінулі пад час вызвалення Стрэшына і яго наваколляў.
2023 і 2024 гады знамянальныя ў гісторыі Стрэшына, Жлобіншчыны і ўсёй Беларусі. Мы адзначаем 80-ю гадавіну вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Таму яшчэ і яшчэ раз наша памяць звяртаецца да тых жудасных падзей. І ўсе новыя пакаленні ўсведамляюць жахі той крывавай вайны і недапушчальнасць новых войнаў. Асабліва гэта актуальна для нашай Беларусі, якая страціла палову нацянальнага багацця і кожнага трэцяга жыхара. Схілім галовы ў памяць аб загінуўшых герояў і ўсіх, каму давялося вынесці на сваіх плячах цяжар тых вогненных падзей.